पयलें अधिवेशन
परिशदेची पयली चसका कारवारा भरिल्ली. भौ. शानभाग हांणीच येवकार – अध्यक्षाचें काम केलें. तांणी म्हळें:
“म्हगेले विनंतीक मान दिवन तुमी अगत्यान हांगा आयल्ले पळोवन म्हाका मोटी खोस जाता, ती म्हज्यान तुमकां सांगच्याक जायना. आज हांगा इतलोलोक जमत अशें म्हाका केन्नाच दिसूंक नासलें. ही आमगेले भाशेची पुण्यताय. तिणें तुमकां आमकां एकठांय केले.”
“आमगेले भाशेक व्याकरण ना अशें म्हणटले कांय जाण आसात. पुण हे म्हणणेंत कांय अर्थ ना. आमागेले भाशेंक लिपी ना अशेंय म्हणटले कांय जाण आसात. पुण हिंदीक आनी मराठिक तरी लिपी खंय आसा? ह्यो भासो संस्कृत भाशेची देवनागरी लिपी उपकारायतात. हीच लिपी कोंकणीची.”
मागीर परिशदेचे अध्यक्ष भौ. विश्वनाथ पांडुरंग प्रभू हांगेलें उलोवप जालें. तांणी म्हळें:
‘कोकणी भास म्हळ्यार इल्लेंशें कुस्कूट; तिची व्हडवीक गावंक परिशद कित्याक भरोवंक जाय, अशें कांय लोकांक दिसतलें. परंत ती भास कुस्कूट न्हय; ती ल्हान आसल्यारूय सुंदर दोंगरावरी सोबीत आसा.येवरोपी पंडितांनी लेगीत तिची तोखणाय केल्या. चड पुर्विल्ल्या काळापासून ती घोळटेंत आसा. मराठी रस ती आदी जाल्या.’
“हालींच्या काळांत आवय – बापूय नाशिल्ल्या उबंत पोरावरी तिची अवस्था जाल्या. हे भाशेक राजाचो आधार केन्नाच मेळ्ळोना. आमची ही आवयभास गोड, रसाळ आनी म्होंवाळ आसा. हातूंत गितां, म्हणण्यो, काणयो बी साइत्य जायतें भल्लां. तशेंच ही भास ओलयतले लोक बुदवंत आसून तांतूंतल्या जायत्या जाणांनी विदान, पंडित आनी कर्तुत्वी अशी नामना जोडल्या. देखून, आमी आमची ही भास उबंत उडोवंक जायना. तिका आमी माये-मोगान लागीं करुंया आनी वयर उबारूंक वावरुंया.”
अशें तरेन कोकणिच्या इतिहासांतली ही कोवतीक सभा त्या दिसाचें काम सोंपून उलगली. दुसर्या दिसा 9 तारखेक परिशदेन 10 थारावण्यो एकामतान मान्य केल्यो. तांचें सार अशें:
- कोंकणी उलोवपी लोकांनी खाजगी वेव्हारांत (पत्रां बरोवप, हिशेब दवरप बी) कोंकणी भास घोळोवंची.
- सरकारान निरक्षरी जाणटया लोकांक साक्षरी करचो यत्न चलयला; कोंकणी निरक्षरी लोकांक देवनागरी लिपींत कोंकणी भास शिकोवन तांकां साक्षरी करचें.
- सरकारान कोकणी भाशेंत देवनागरी लिपींत भुरग्यांक मुळावें शिकप दिवपी पुस्तकां तयार करचीं.
- लोकगणतेंत कोंकणी भास वेगळी दाखोवपाची चाल 1941 वर्साचेय लोकगणतेंत सरकारान चालू दवरची.
- कोंकणी संस्थानी पत्रकां, पुस्तकां, नेमाळीं बी कोंकणींत उजवाडावचीं.
- कोंकणीक देवनागरी लिपी वापरची.
- कोंकणी लोकांली चड वस्ती आसा थंयसर सरकारान कोंकणी भुरग्यांक कोंकणींतल्यान शिकप दिवंची सोय करची.
- कोंकणी भाशीक वस्ती चड आशिल्ल्या गांवच्या शाळांनी कोंकणी भाशीक शिक्षक नेमचे.
- वाचनालयांनी कोंकणी पुस्तकां वांचूक दवरूंक आनी शाळांनी भुरग्यांक बक्षिसां कशीं दिवंक पाठय-पुस्तक समितीन मान्य करचीं.
- पाठय-पुस्तक समिती सरकारांन नेमल्या ते समितींत कोंकणी वांगडी घेवन कोंकणातूय शाळेचीं पुस्तकां तयार करचीं.
अशो ह्यो थारावण्यो मान्य जातारीच उपकार मानप, राष्ट्रगीत गावप बी जावन ही
पयली कोंकणी परिशद सुसंगीत तडीक पावली.